Uprawa roślin doniczkowych dostarcza wiele radości. Każdy nowy liść, kwiat wywołuje szeroki uśmiech. Jednak by do tego doszło, trzeba odpowiednio zadbać o domową zieleń. Zapewnienie odpowiednich warunków oświetleniowych, wilgotności czy regularnego podlewania to podstawa, ale na tym obowiązki się nie kończą. Przesadzanie roślin, szczególnie wśród początkujących ogrodników, wzbudza niemałe przerażenie. Właśnie dlatego stworzyliśmy ten kompleksowy poradnik, w którym znajdziesz odpowiedzi na wszystkie dręczące Cię pytania. Zapoznaj się z nim, a z pewnością po chwili okaże się, że nie taki diabeł straszny, jak go malują.
Czy przesadzanie domowych roślin doniczkowych jest naprawdę konieczne?
Tak. Rośliny wciąż rosną i wytwarzają nowe korzenie, dlatego z biegiem czasu w doniczce będzie coraz mniej przestrzeni. Co może spowodować słabszy dostęp do powietrza czy składników odżywczych. Taka sytuacja w najgorszym przypadku może prowadzić do gnicia, ale też wpływać na ogólny wygląd kwiatka (wolniejszy wzrost, oklapnięte liście). Oprócz tego należy pamiętać, że nowe podłoże będzie bogate we wszystko, co roślina potrzebuje i da jej potężnego, energetycznego kopa, który sprawi, że zacznie pięknie się rozwijać.
Kiedy przesadzać rośliny doniczkowe?
Wskazówką, która powinna skłonić do przesadzenia kwiatów, są korzenie rośliny wystające z otworów na dnie doniczki lub bryła korzeniowa wydobywająca się ponad krawędź pojemnika. Najkorzystniejszą porą do tego zabiegu będzie wiosna i lato, natomiast przesadzania roślin lepiej unikać jesienią i zimą. Wtedy większość roślin doniczkowych ze względu na zmniejszoną ilość naturalnego światła spowalnia swój wzrost, a dostarczenie składników pokarmowych w nowym podłożu najpewniej spowoduje wyciąganie się pędów do słońca.
Szybkorosnące i młode kwiaty będą wymagały przesadzenia średnio raz w roku, natomiast starsze rośliny co około 2-3 lata. Gdy sadzonki są w trakcie owocowania, kwitnienia, warto się wstrzymać do zakończenia tego okresu.
Przygotowania do przesadzania domowych roślin
Przesadzanie roślin powinno bardziej przypominać dobrze zaplanowane działanie niż spontaniczną akcję. Po pierwsze, dlatego że przed rozpoczęciem zabiegu trzeba mieć odpowiednie podłoże, nową doniczkę, czas, a także miejsce do pracy. O wszystkich tych aspektach najlepiej pomyśleć wcześniej niż w momencie wyciągnięcia bryły korzeniowej z pojemnika. Po drugie, im lepiej będziesz przygotowany, tym lepsze uzyskasz efekty, a Twoje rośliny podziękują Ci za to pięknymi przyrostami.
Jak się przygotować do przesadzenia kwiatów?
- Inwentaryzacja roślin – przed przesadzeniem kwiatów najlepiej przejrzeć wszystkie swoje okazy. Sprawdzić, które z nich mają już przerośnięty system korzeniowy i potrzebują większej doniczki. Dobrze też jest spisać, jaki to gatunek, jakiego podłoża potrzebuje, wymiary starej doniczki oraz o ile większa powinna być nowa. Dzięki takiej liście o wiele łatwiej będzie Ci sprawdzić, co już masz, a co jeszcze potrzebujesz dokupić.
- Planowanie przesadzania roślin – wybierz dzień, w którym nie masz dodatkowych obowiązków ani zaplanowanych wizyt gości, przesadzanie kwiatów może potrwać dłużej, niż zakładałeś na samym początku, szczególnie gdy okaże się, że system korzeniowy rośliny jest prawie nierozplątywalną strukturą. Pośpiech może doprowadzić do niepotrzebnych uszkodzeń. Jeśli Twoja kolekcja jest liczna, podziel pracę na kilka dni. Weź również pod uwagę, że część okazów woli przesadzanie na sucho (kaktusy, sukulenty), a część na mokro (rośliny, które nie wolno doprowadzić do przeschnięcia maranty, calathee).
- Przygotowanie stanowiska – nie ma co ukrywać, przy przesadzaniu kwiatów jest duże ryzyko stworzenia bałaganu. Dlatego odpowiednio przygotowane stanowisku pozwoli ograniczyć go do minimum. Oprócz podłoża, nowej doniczki warto mieć pod ręką kilka przydatnych przedmiotów:
- rękawiczki jednorazowe – nikt nie lubi ziemi pod paznokciami, dodatkowo będą stanowiły ochronę przed toksycznym sokiem roślin,
- pojemnik na zużytą ziemię – w tej roli sprawdzi się plastikowe pudełko (lepiej większe niż mniejsze) lub specjalna mata do przesadzania roślin, ale też np. rozłożona na podłodze gruba folia,
- pojemnik na nową ziemię – nie jest to konieczne, ale ułatwi to nabieranie i transportowanie substratu, dzięki temu ograniczy jego rozsypywanie substratu, natomiast w przypadku przygotowania podłoża samodzielnie jest niezbędny, ponieważ umożliwia dokładne wymieszanie wszystkich składników.
Stanowisko możesz przygotować zarówno na podłodze (zagwarantuje odpowiednio dużą przestrzeń pracy), jak i na stole (zalecamy w przypadku dużej liczby roślin do przesadzenia, Twój kręgosłup będzie Ci wdzięczny).
Jak przesadzić roślinę krok po kroku?
Pierwszym krokiem przy przesadzaniu kwiatów jest wyjęcie rośliny z doniczki. W przypadku tych plastikowych pracę możesz sobie ułatwić poprzez delikatnie uciskanie ścianek pojemnika. Gdy korzenie wyszły przez dziurki odpływowe, przez co nie da się oswobodzić sadzonki bez ich uszkodzenia, można rozciąć doniczkę. Co prawda straci się pojemnik, ale sadzonki wyjdą z tego starcia obronną ręką.
Po uwolnieniu delikwenta pora przystąpić do usuwania starego podłoża, a także martwych czy zgniłych korzeni. Zadanie wymaga nieco delikatności i skupienia, ponieważ zależy nam, aby nie uszkodzić żadnej części rośliny. Jednak gdy wraz z ziemią będą opadały fragmenty korzeni, nie wpadaj w panikę. To normalne i nawet najbardziej prawionemu ogrodnikowi takie rzeczy się zdarzają. Jeśli w trakcie przesadzania roślina straci duży fragment bryły korzeniowej, dobrze jest przyciąć jej pędy. Dzięki temu nawet niewielka liczba korzeni będzie w stanie utrzymać roślinę.
Przed włożeniem sadzonki do nowej doniczki na jej dnie umieść drenaż (z keramzytu lub kamyczków) oraz warstwę podłoża, tak by zajęło około ⅓ wysokości pojemnika. Następnie pora na przymierzenie bryły korzeniowej. Ma to na celu sprawdzenie, czy po dodaniu substratu kwiat nie będzie usadowiony, ani za wysoko, ani za nisko. Wszystkie korzenie muszą być przykryte, natomiast nad ziemią powinna znaleźć się część rośliny, z której wychodzą liście.
Dodatkowo dobrze jest zostawić trochę miejsca na wierzchu, ponieważ wypełnienie pojemnika po brzegi, z pewnością spowoduje trudności przy podlewaniu. Mając na uwadze wszystkie te aspekty, dosyp lub zredukuj substrat na dnie. Na koniec dodaj górną warstwę ziemi. W trakcie tego zadania raz na jakiś czas stuknij doniczką o podłogę lub stół, pozwoli to dostać się podłożu w wolne przestrzenie między korzeniami.
Po przesadzeniu roślin przede wszystkim należy wstrzymać się z obfitym podlewaniem. Nie pomoże to kwiatom, a może zaszkodzić. Świeże podłoże mocniej wchłania wodę, a taka “napita” ziemia ograniczy stały dostęp korzeniom do powietrza, a to w połączeniu z długo utrzymującą się wilgocią, to gotowy przepis na gnicie. Roślinę możesz delikatnie podlać, jednak jeśli podczas przesadzania korzenie uległy uszkodzeniu, lepiej wstrzymać się z dostarczaniem wody do czasu aż rany się zagoją (wystarczy 1 dzień). Dzięki temu zapobiegniesz ryzyku infekcji, która również może doprowadzić do gnicia.
FAQ – przesadzania roślin domowych
Sprawa z pozoru może wydawać się prosta, ale gdy przychodzi czas na czyny, pojawiają się dodatkowe problemy. Właśnie dlatego przygotowaliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Dzięki nim przesadzanie roślin z pewnością pójdzie jak z płatka.
Czy po zakupie należy przesadzać rośliny?
W tym przypadku istnieją dwie szkoły. Jedna mówi o tym, by pozostawić kwiatka na 2-3 tygodnie w celu aklimatyzacji w nowym środowisku lub wstrzymać się z przesadzaniem rośliny nawet dłużej do wiosny, jeśli była ona zakupiona późną jesienią lub zimą. Dzięki takiemu podejściu kwiat nie będzie narażony na dodatkowy stres. Jednak jeśli masz ciężką rękę do podlewania, musisz bardzo uważać, by jej nie przelać.
Drugie podejście mówi o tym, że niezwłocznie po zakupie roślinę należy przesadzić. Dzięki temu od razu będziesz mógł sprawdzić, jak wygląda system korzeniowy (czy sadzonka nie była przelana, czy nie gniją jej korzenie) i w razie problemu szybko zareagować. Taka kontrola zapobiega sytuacji, w której świeżo przyniesiony ze sklepu okaz, wydawać by się mogło bez powodu, z dnia na dzień traci w oczach.
Czy jesienią można przesadzać kwiaty doniczkowe?
Powszechnie odradza się przesadzanie roślin poza letnim sezonem. Dostarczenie wartości odżywczych w świeżym podłożu wpłynie na chęć rozwoju sadzonek. Jednak będzie miała ona za mało światła i w takim przypadku większość roślin będzie wyciągała pędy w poszukiwaniu promieni słonecznych. Liście będą mniejsze, a przerwy między nimi większe.
Istnieją dwa przypadki, kiedy roślina wymaga przesadzania niezależnie od pory roku. Po pierwsze, gdy sadzonka została przelana i marnieje w oczach. Wtedy należy wymienić jej podłoże, a gnijące korzenie należy usunąć i zastosować środek przeciwgrzybiczy. Druga sytuacja dotyczy okazów, które przez cały rok są sztucznie doświetlane. Dla tych kwiatów nie ma różnicy pomiędzy sezonem letnim a zimowym, dlatego przesadzanie można wykonać w dowolnym momencie.
Jak dobrać rozmiar nowej doniczki?
To jaką należy wybrać doniczkę, będzie zależało między innymi od gatunków roślin. Dla niektórych za dużo miejsca w pojemniku może doprowadzić nie tylko do powolniejszego wzrostu (sadzonka będzie poświęcać energię na rozrost bryły korzeniowej, zamiast przeznaczyć ją na nowe pędy, liście czy kwiaty), to także zwiększa ryzyko przelania. Z tego względu przy mniejszych okazach lepiej wybrać doniczkę o średnicy około 2 cm większej niż poprzednia. Większe i starsze rośliny nie wymagają corocznego przesadzania, dlatego nowa doniczka powinna mieć więcej zapasu.
Przesadzanie roślin – na mokro czy sucho?
Jeśli chodzi o przesadzanie roślin metodą na mokro lub sucho, wszystko zależy od jej gatunku, a także czy chcemy całkowicie wymienić podłoże – w takim przypadku łatwiej usunąć substrat, gdy jest suchy. Jednak w przypadku kwiatów, które muszą mieć stale wilgotną ziemię, nie należy dopuścić do całkowitego przeschnięcia. “Napite” korzenie będą mniej kruche, co zmniejszy ryzyko ich uszkodzenia. Z drugiej strony kaktusy i sukulenty lepiej przesadzać na sucho – chyba że podłoże z włókna kokosowego jest tak zbite, że za nic w świecie nie da się go usunąć. Wtedy przed przesadzeniem roślinę należy przez kilka minut namaczać i dopiero po tym podjąć próbę oswobodzenia korzeni.
Przesadzanie roślin a nawożenie
Po przesadzeniu roślin domowych należy się wstrzymać z nawożeniem. Świeże podłoże dostarczy sadzonce bardzo dużą ilość składników pokarmowych. Dlatego odczekaj nawet miesiąc, zanim rozpoczniesz dokarmianie roślin doniczkowych. Najlepiej na początku stosuj substancje organiczne, dopiero później mineralne. Niektóre gotowe mieszanki substratu są wzbogacone o dodatkowy nawóz, dzięki temu uzupełnianie składników odżywczych nie jest koniecznie nawet przez kilka miesięcy. W takim przypadku termin rozpoczęcia nawożenia dostosuj do informacji na opakowaniu produktu.
Co to jest drenaż i czy warto go stosować?
Do prawidłowego rozwoju rośliny doniczkowej potrzebne jest odprowadzanie nadmiaru wilgoci. Z tego względu warto na dno nowej doniczki zastosować drenaż. Nie tylko pozwoli na usunięcie nadmiaru wody, a jednocześnie zapewni korzeniom stały dostęp do powietrza. Drenażem może być specjalny keramzyt, pokruszona porcelana lub drobne kamienie. Innym rozwiązaniem są pojemniki wyposażone w system podwójnego dna.
Czy całkowite usuwanie starego podłoża z bryły korzeniowej jest konieczne?
W przypadku roślin nowo zakupionych, które posadzone są podłożu produkcyjnym, niedostawane do ich potrzeb (np. sukulenty, które nie przepadają za długotrwałą wilgocią w ziemi), zaleca się jak najdokładniejsze usunięcie substratu. W przeciwnym wypadku dalej będzie istniało ryzyku gnicia korzeni. Gdy roślina była już przez Ciebie wcześniej przesadzana, np. rok temu, wystarczy, że dodasz świeżego podłoża tak, by wypełnić nową doniczkę. Jednak jeśli z kwiatem od lat nie było nic robione, dobrze jest całkowicie wymienić ziemię, by dostarczyć mu równomiernie składników odżywczych do bryły korzeniowej.
Co zrobić z poplątanymi korzeniami?
Gdy wyciągasz roślinę z doniczki, a tam wita Cię bryła skręconych ze sobą korzeni, nie odwracają wzroku i nie udawaj, że tego nie ma. Splątane dolne części sadzonki nie mają odpowiednio dużo przestrzeni dla siebie, to pogarsza rozwój, pobieranie wody czy składników odżywczych. Dlatego jeśli chcesz, by kwiat dalej pięknie się rozwijał, musisz poświęcić chwilę i delikatnie porozdzielać korzonki. Twoja roślina później z pewnością odwdzięczy Ci się pięknymi przyrostami.
Przesadzanie roślin to czysta przyjemność
Przesadzanie roślin to zabieg konieczny, który potrafi zająć trochę czasu i przysporzyć stresu nie tylko kwiatom, ale też Tobie. Mamy nadzieję, że nasz poradnik rozwieje wszystkie wątpliwości i sprawi, że wymiana doniczek i podłoża stanie się przyjemną pracą, która daje dużo satysfakcji. A jeśli chcesz dowiedzieć więcej o pielęgnacji kwiatów doniczkowych, zajrzyj do wpisu o usuwaniu kurzu z liści lub domowych sposobach na szkodniki.
