Jak czytać oznaczenia tworzyw sztucznych?

jak-czytac-oznaczenia-tworzyw-sztucznych

W dzisiejszych czasach ciężko sobie wyobrazić świat bez plastiku. Jest to idealny materiał do przechowywania produktów spożywczych i środków do pielęgnacji czy chemicznych, obudów wszelkiego typu przedmiotów, zabawek. Największą zaletą tworzyw sztucznych jest fakt, że są lekkie, podatne na kształtowanie i trwałe, a przy tym koszty produkcji nie są zbyt wysokie. Może się wydawać, że takie zestawienie cech, sprawi, że tworzywa sztuczne to najlepsze, co mogło spotkać ludzkość. 

Jednak czy rzeczywiście tak jest? Coraz częściej słyszy się o szkodliwości plastiku na środowisko i zdrowie. Z tego względu wiele marek rezygnuje ze stosowania tworzyw sztucznych na rzecz bardziej ekologicznych materiałów. Każda ze stron próbuje za wszelką cenę przekonać konsumentów do swoich racji. Wg nas najlepszym rozwiązaniem jest zapoznanie się z dostępnymi informacjami na własną rękę. Dzięki temu będziesz mógł podjąć samodzielną decyzję, czy plastik to błogosławieństwo, czy też przekleństwo.

Z czego robi się plastik?

Tworzywa sztuczne to polimery, które powstają najczęściej z ropy naftowej. Musi ona zostać odpowiednio podgrzana, żeby udało się wydzielić z niej naftę. Na tym proces się nie kończy. Substancja dalej podlega rozkładowi, aby otrzymać węglowodory tzw. monomery. W wyniku addycji i kondensacji wytwarzane długie łańcuchy węglowodorów, czyli polimery. Właściwości plastiku zależą od zastosowanych monomerów. Ciekawostką jest, że przygotowane pomilery nie są kształtowane na etapie produkcji materiału. W postaci granulek trafiają do kolejnej fabryki, gdzie zostaną przetopione i uformowane. 

z-czego-robi-sie-plastik
Polimery w postaci granulek trafiają do kolejnej fabryki, gdzie powstanie z nich np. folia. 

Ile rozkłada się plastik?

Chociaż wytwarzanie plastiku jest szybkie i stosunkowo niedrogie, to ich rozkład to zupełnie inna bajka. Wytrzymałość, która jest uznawana za zaletę tworzyw sztucznych, w tym wypadku sprawia dużo kłopotu. Materiał do całkowitego rozłożenia się potrzebuje setek, a nawet tysięcy lat. Na długość procesu może pływać słońce, gdyż molekuły tworzywa sztucznego pod wpływem promieniowania UV łatwiej będą degradacji. 

O ile powszechne siatki na zakupy czy kubek do kawy na wynos rozkłada się „tylko” 50 lat, to plastikowa rurka, butelka, przykrywka do gorących napojów potrzebuje 10 razy więcej czasu, czyli około 500 lat. Na szczyci niechlubnej listy znajdują torebki zapinane na zipper – przydatne w organizacji domowych drobiazgów, przechowywania żywności czy przygotowywania drugiego śniadania do szkoły dla dzieci. W plastikowy pył przemienią się dopiero po upływie nawet 1000 lat.

ile-rozklada-sie-plastik
Tworzywa sztuczne rozkładają się bardzo długo.

Rodzaje tworzyw sztucznych

Rodzajów tworzyw sztucznych jest wiele. Mają różne cechy, właściwości, a przede wszystkim niektóre z nich mogą być niebezpieczne dla Twojego zdrowia. Dlatego dobrze jest je rozróżniać, by świadomie podejmować konsumpcyjne decyzje. 

Aby poprawnie odczytać oznaczenia tworzyw sztucznych, znajdź na opakowaniu produktu symbol trójkąta – w jego środku powinna widnieć cyfra od 1 do 7. Każda z nich będzie odpowiadała innemu rodzajowi plastiku. Jeśli zapoznasz się z cechami wszystkich rodzajów tworzyw sztucznych, będziesz wiedział, jak z nimi postępować.

1PET – najbardziej powszechny rodzaj tworzywa sztucznego – lekki, a przede wszystkim przezroczysty. To oznaczenie znajdziesz najczęściej na opakowaniach przeznaczonych do żywności – butelek wody i innych napojów, olejów, naczyń jednorazowych. Nadaje się do recyklingu, dlatego bardzo istotne jest prawidłowe segregowanie odpadów.

segregacja-plastikowych-butelek-pet
Jednorazowych butelki PET mogą być poddane recyklingowi, dlatego bardzo ważne jest ich segregacja.

Należy pamiętać, że ten plastik nie jest odporny na wysokie temperatury i nie powinien być wystawiany na promienie słoneczne, ponieważ może to powodować wydzielanie szkodliwych substancji. Nawet po uporczywym czyszczeniu nie da się pozbyć toksyn, dlatego nie jest wskazane jego ponowne stosowanie.   

2HDPE – czyli rodzaj tworzywa sztucznego o wysokiej gęstości. Wykonane z niego przedmioty charakteryzują się zwiększoną wytrzymałością i odpornością na czynniki żrące (również kwasy). Z tego względu bardzo często stosuje się go jako opakowanie dla produktów chemicznych. Dodatkowo można stosować go ponownie (po wcześniejszym umyciu) i jest uważany za jeden z bezpieczniejszych plastików. Można spotkać w zabawkach, pojemnikach spożywczych.

Co ważne, jest ono zdatne do całkowitego recyklingu. Wysoka jakość, łatwość w formowaniu i stosunkowo niskie kosztu produkcji sprawiają, że wykonane z polietylenu donice, pojemniki, lampy, dekoracje czy meble stopniowo wypierają przedmioty z innych materiałów.

wielkie donice gianto z polietylenu
Duże donice miejskie wykonane z polietylenu.

3 PVC – tworzywo sztuczne, które występuje w dwóch wersjach PVC-U i PVC-P. Pierwsza z nich jest odmianą twardą, a druga miękką – folia. Polichlorek winylu jest stosowany w budownictwie do produkcji wykładzin, ram okiennych, rur, ale też np. do banerów czy stojaków reklamowych. W elastycznej formie stosuje się go do tworzenia naklejek, okładek na zeszyty i różnych opakowań. PVC nie nadaje się do recyklingu. Może wydzielać szkodliwe substancje, dlatego nie jest wskazany jego kontakt z żywnością.

4 – LDPE – czyli polietylen o niewielkiej gęstości – to bezpieczniejszy odpowiednik tworzywa sztucznego oznaczonego numerem 1. To przede wszystkim dobry materiał na foliowe torebki, worki na śmieci. Nadaje się również do produkcji opakowań mających kontakt z żywnością takich, jak butelki na ketchup czy musztardę. Jest dopuszczony do ponownego stosowania, jednak nie należy wystawiać go na działanie wysokich temperatur. 

do produkcji workow na smieci stosuje LDPE
LDPE stosuje się do produkcji worków na śmieci.

5 – PP, czyli polipropylen czyli polipropylen – tworzywo sztuczne o doskonałych właściwościach. Po pierwsze jest lekki, a po drugie przy tym jest odporny na działanie soli, zasad, kwasów, a nawet rozpuszczalników. Dzięki temu idealnie nadaje się do tworzenia pojemników, pudełek, butelek do przechowywania substancji chemicznych, ale też żywności (należy zwrócić uwagę, czy taki produkt nie ma w sobie BPA). Stosuje się go do produkcji mebli i dywanów. Podlega recyklingowi, a dodatkowo na tle innych tworzyw sztucznych wyróżnia się najmniejszą emisją dwutlenku węgla.

Dywan z polipropylenu PP
Dywan wykonany z polipropylenu przypomina te wykonane z wełny.

6PS, polistyren to kolejne tworzywo sztuczne. Jego podstawowe cechy to kruchość, twardość i podatność na odkształcenia. Przezroczysty jest stosowany jako zamiennik szkła. W takiej formie jest nazywany bezpiecznym szkłem, ponieważ nawet w przypadku pęknięć nie powstają na nim ostre krawędzie. Oprócz tego występuje w zabawkach, rączkach od szczoteczek do zębów czy w obudowach telewizorów. Z polistyrenu można otrzymać styropian, którym zabezpiecza się przedmioty podczas transportu czy izoluje termicznie budynki. Recykling jest możliwy, ale tylko w przypadku niezabrudzonych elementów.

styropian do termoizolacji
Styropian lepiej nadaje się do ocieplania budynków niż do kontaktu z jedzeniem.

7 – „inne” jest to najbardziej problematyczne z oznaczeń tworzyw sztucznych. Jest to dużo grupa, która zawiera zarówno bioplastik – PLA czy bezpieczny w przypadku kontaktu z gorącymi napojami – tritan, jak i niebezpieczne dla zdrowia materiały. Z tego względu jeśli producent nie podaje dokładnej nazwy plastiku, lepiej nie wybierać tego rodzaju tworzyw sztucznych szczególnie w przypadku produktów, które przeznaczone są do kontaktu z żywnością.

Recykling przede wszystkim

Nie ulega wątpliwości, że produkcja tworzyw sztucznych jest duża. Ze względu na bardzo długi czas rozkładu plastik dosłownie zalewa całą kulę ziemską. Dlatego wszędzie, gdzie się da powinno się rezygnować z jego stosowania. Jednorazowe przedmioty zamieniać na wielorazowe, np. zabierać torby na zakupy do sklepu. Jednak nie zawsze opłaca się na siłę wypierać stosowanie plastiku, ponieważ do wielu zastosowań jego właściwości pasują idealnie. W takich przypadkach najlepiej świadomie wybierać rodzaj tworzywa sztucznego do swoich potrzeb. Zwracać uwagę na to, czy produkt nadaje się do recyklingu lub w miarę możliwości korzystać z niego jak najdłużej. ZapiszZapisz